Emrehan Küey’le yolumuz en son bir mola esnasında karşılaştı. Yoldaşlığımız onun bize verdiği ve aşağıda okuyacağınız hala güncel Günter Grass’tan bir çeviriyle şimdi başka bir evreye girdi. Darısı diğer şiir çevirilerinin başına!
Bilindiği üzere 84 yaşındaki Nobel edebiyat ödüllü Alman yazar Günter Grass geçen nisan ayı başındaki güncel bir şiirinden dolayı Almanya’nın entelektüel gündemini meşgul etmişti. ABD’li New York Times, İtalyan La Repubblica ve Alman Süddeutsche Zeitung’da eşzamanlı yayınlanan ‚Was gesagt werden muss / Söylenmesi Mecbur Olan‘ isimli şiirinin Türkçe çevirisini 07 Nisan 2012 cumartesi günü Emrehan Küey dünyabizim.com internet sitesinde yayınlamıştı.
Karşılaştırmalı edebiyat ve edebiyat çevirileri konusunda uğraşanlara aynı şiirin Türk Edebiyatı Dergisi’ndeki Senail Özkan çevirisine de bakabileceklerini salık veririz.
Söylenmesi Mecbur Olan
Neden susuyorum, epeydir gizliyorum,
Ortada olanı ve savaş oyunlarındaki deneyce
Ölümden kurtulmuş olacak bizlerin
Salt bir dipnot olacağını.
İlk saldırı hakkının gerekçesi,
Boyunduruğu altına aldığı
Ve organizeli alkışa tutturduğu
İran halkını yeryüzünden yok edebilecek,
Geveze birinin hükümranlığı bölgesinde
Bir atom bombasının yapılıyor olması tezi.
Ancak kendime neden yasaklıyorum,
Öteki ülkeyi tam ismiyle söylemeyi,
Yıllardır –eğer sır olsa da-
Büyüyen nükleer bir potansiyeli
Ama konrol dışı olduğunu, çünkü hiçbir tahkike
Tabî olmadığını?
Bu olgunun genel gizlenişinin,
Altındaki benim bu gizleyişimi,
Sıkıntı veren bir yalan
Ve onun baskısı olarak hissediyorum; ki riyayet
Edilmeyince alışılmış ‘Antisemitizm’
Ceza kararı hazır jürinin.
Ama şimdi, eşi ve benzeri olmayan
Cinayet ile cürüm işlemiş,
Ve bazı bazı durdurularak sorgulanan benim ülkem çünkü;
Ve yine gerekirse hamarat bir dudaktan
‘Hakları iadedir bu’ ticari beyanı zikrederek,
Tek bir atom bombasının varlığının ispatlanamadığı yöreyi,
Ya da isterse hedefindeki herşeyi
İçindeki atom başlıklarıyla
Yok edecek denizaltı gemisinden İsrail’e
Bir tane daha gönderilmesi gerektiği lafı
Ve hal böyleyken ispat kudretinin korkusu olsun diye
Söylenmesi mecbur olanı söylüyorum.
Ama neden şimdiye dek sessizdim?
Üzerinde silinmesi hiç mümkün olmayan lekeli
Kökenime inanmış olmamdan
Ve bu yalın söylenmeyen gerçekliğin yasaklılığının
Kendimi bağlı ve bağlı kalacağımı hissettiğim
İsrail ülkesinde beklenebilir olmasındandır.
Neden şimdi söylüyorum,
Son mürekkebim ve yaşlı başımla:
Atom gücü İsrail
Zaten kırılgan dünya barışını tehlikeye sokuyor?
Çükü söylenmesi gerekiyor,
Yarın artık çok geç olabilir;
Çünkü biz – Alman olarak yeterince suçla maznun-
Önceden öngörülebilir ve nedeni belli,
Hiçbir gerekçeyle silinemeyecek bir
Caniliğe taşıyıcı hizmetiyle,
Suç ortağı olabiliriz.
Kabul: Artık sessiz değilim,
Batı’nın ikiyüzlülüğünden
Bıkkınım çünkü; hem de umulur ki,
Çoğu bu suskunluğundan kurtulsun ve
Görünen tehlikenin sorumlusundan
Şiddet kullanmamasını taleb etsin,
Ve aynı zamanda, ısrarla
Sürekli ve sınırsız olarak İsrail’in
Nükleer gücünün ve İran’ın atom üretim yerlerinin
Uluslararası merciilerce izlenmesine
Her iki ülke hükümetlerinden izin verilmesini taleb etsin.
Bu şekilde ancak, İsraillilere ve Filistinlilere,
En önemlisi evham ve kuruntularca zaptedilmiş,
Yan yana düşmanca yaşamaya mecbur edilmiş
O yöredeki herkese
Ve de nihayet bizlere yardımcı olunur.
Günter Grass
Çev.: Emrehan Küey
Was gesagt werden muss
Warum schweige ich, verschweige zu lange,
was offensichtlich ist und in Planspielen
geübt wurde, an deren Ende als Überlebende
wir allenfalls Fußnoten sind.
Es ist das behauptete Recht auf den Erstschlag,
der das von einem Maulhelden unterjochte
und zum organisierten Jubel gelenkte
iranische Volk auslöschen könnte,
weil in dessen Machtbereich der Bau
einer Atombombe vermutet wird.
Doch warum untersage ich mir,
jenes andere Land beim Namen zu nennen,
in dem seit Jahren – wenn auch geheimgehalten –
ein wachsend nukleares Potential verfügbar
aber außer Kontrolle, weil keiner Prüfung
zugänglich ist?
Das allgemeine Verschweigen dieses Tatbestandes,
dem sich mein Schweigen untergeordnet hat,
empfinde ich als belastende Lüge
und Zwang, der Strafe in Aussicht stellt,
sobald er mißachtet wird;
das Verdikt „Antisemitismus“ ist geläufig.
Jetzt aber, weil aus meinem Land,
das von ureigenen Verbrechen,
die ohne Vergleich sind,
Mal um Mal eingeholt und zur Rede gestellt wird,
wiederum und rein geschäftsmäßig, wenn auch
mit flinker Lippe als Wiedergutmachung deklariert,
ein weiteres U-Boot nach Israel
geliefert werden soll, dessen Spezialität
darin besteht, allesvernichtende Sprengköpfe
dorthin lenken zu können, wo die Existenz
einer einzigen Atombombe unbewiesen ist,
doch als Befürchtung von Beweiskraft sein will,
sage ich, was gesagt werden muß.
Warum aber schwieg ich bislang?
Weil ich meinte, meine Herkunft,
die von nie zu tilgendem Makel behaftet ist,
verbiete, diese Tatsache als ausgesprochene Wahrheit
dem Land Israel, dem ich verbunden bin
und bleiben will, zuzumuten.
Warum sage ich jetzt erst,
gealtert und mit letzter Tinte:
Die Atommacht Israel gefährdet
den ohnehin brüchigen Weltfrieden?
Weil gesagt werden muß,
was schon morgen zu spät sein könnte;
auch weil wir – als Deutsche belastet genug –
Zulieferer eines Verbrechens werden könnten,
das voraussehbar ist, weshalb unsere Mitschuld
durch keine der üblichen Ausreden
zu tilgen wäre.
Und zugegeben: ich schweige nicht mehr,
weil ich der Heuchelei des Westens
überdrüssig bin; zudem ist zu hoffen,
es mögen sich viele vom Schweigen befreien,
den Verursacher der erkennbaren Gefahr
zum Verzicht auf Gewalt auffordern und
gleichfalls darauf bestehen,
daß eine unbehinderte und permanente Kontrolle
des israelischen atomaren Potentials
und der iranischen Atomanlagen
durch eine internationale Instanz
von den Regierungen beider Länder zugelassen wird.
Nur so ist allen, den Israelis und Palästinensern,
mehr noch, allen Menschen, die in dieser
vom Wahn okkupierten Region
dicht bei dicht verfeindet leben
und letztlich auch uns zu helfen.
4.4.2012
Günter Grass
KülTour 